Infrastruktura Krytyczna

Na poniższym rysunku przedstawiono zhierarchizowaną strukturę zarządzania kryzysowego w Polsce uwzględniającą rolę Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego, Rządowego Centrum Bezpieczeństwa i innych organów zaangażowanych w proces zarządzania kryzysowego.

Na podstawie przedstawionej powyżej struktury zarządzania kryzysowego oraz analizy ustawy o zarządzaniu kryzysowych [4] i związanych z nią aktów wykonawczych można sformułować następujące wnioski odnośnie konstrukcji przyjętego modelu zarządzania kryzysowego:

• Na potrzeby zarządzania kryzysowego, w tym ochrony infrastruktury krytycznej utworzono na szczeblu centralnym: Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego oraz Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.

• Dla właściwego reagowania w sytuacjach kryzysowych niezbędne jest współdziałanie pomiędzy jednostkami administracji rządowej, samorządu terytorialnego oraz innych instytucji poprzez ustanowienie sprawnych i trwałych kanałów komunikacyjnych, m.in. pomiędzy służbami ratownictwa i porządku publicznego oraz odpowiednimi centrami zarządzania kryzysowego, a także Siłami Zbrojnymi RP, które mogą realizować zadania z zakresu zarządzania kryzysowego, o ile użycie innych sił i środków jest niemożliwe lub może okazać się niewystarczające.

• Istotne wydaje się rozważenie możliwości przeprowadzenia niezależnego audytu pozwalającego na zweryfikowanie i ewentualne usprawnienie operacyjne przyjętego sposobu organizacji zarządzania kryzysowego.
• Analogicznie słuszne byłoby podjęcie prac związanych z usystematyzowanym i niezależnym badaniem pozwalającym stwierdzić, czy działania podejmowane przez Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego oraz Rządowe Centrum Bezpieczeństwa odnoszące się do jakości i ich wyniki są zgodne z zaplanowanymi ustaleniami oraz, czy ustalenia są skutecznie realizowane i pozwalają na osiągnięcie celów wynikających z przyjętego modelu zarządzania kryzysowego.
• Wskazanie podmiotom przygotowujących plany zarządzania kryzysowego i plany ochrony infrastruktury krytycznej jednolitego systemu zarządzania ryzykiem mogłoby przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa państwa i jego obywateli.
• Bezpośrednio z system zarządzania ryzykiem ważne wydaje się badanie jego efektywności poprzez systematyczne i metodyczne podejście do oceny oraz doskonalenia skuteczności procesów zarządzania ryzykiem, kontroli i poszczególnych elementów zarządzania w przyjętym modelu organizacji zarządzania kryzysowego.

Poniżej przedstawiono przyjęty w Polsce zhierarchizowany model administrowania infrastrukturą krytyczną poprzez określenie dokumentów wynikających z polskich aktów prawnych, odnoszących się do problemu ochrony tej infrastruktury. 

Na podstawie przedstawionego powyżej modelu administrowania infrastrukturą krytyczną oraz analizy ustawy o zarządzaniu kryzysowych [4] i związanych z nią aktów wykonawczych można sformułować następujące wnioski odnośnie zhierarchizowanej organizacji i struktury dotyczącej ochrony infrastruktury krytycznej:

• Na potrzeby zarządzania kryzysowego, w tym ochrony infrastruktury krytycznej tworzone są cztery podstawowe dokumenty, tj.: Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego, Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego, Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej (NPOIK), Plany ochrony infrastruktury krytycznej.
• Na poziomie województw, powiatów i gmin tworzone są Plany zarządzania kryzysowego stanowiące integralną część Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego.
• Tworzone Plany zarządzania kryzysowego wymagają uzgadniania z kierownikami jednostek organizacyjnych, w zakresie ich dotyczącym.
• Utworzone dokumenty są aktualizowane co najmniej raz na dwa lata.
• Tworzone plany ochrony infrastruktury krytycznej muszą być spójne z Narodowym Programem Ochrony Infrastruktury Krytycznej.
• Obowiązek utworzenia planu ochrony infrastruktury krytycznej, odpowiednio do przewidywanych zagrożeń, mają właściciele oraz posiadacze samoistni i zależni obiektów, instalacji lub urządzeń stanowiących elementy infrastruktury krytycznej.
• Kryteria pozwalające wyodrębnić obiekty, instalacje, urządzenia i usługi wchodzące w skład systemów infrastruktury krytycznej znajdują się w Narodowym Programie Ochrony Infrastruktury Krytycznej.
• Na potrzeby sprawnego zarządzania infrastrukturą krytyczną tworzy się i utrzymuje jednolity wykaz obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej.
• Przedmiotowy wykaz uwzględnia również europejską infrastrukturę krytyczną zarówno zlokalizowaną na terytorium Polski, jak i znajdującą się na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej, mogącą mieć istotny wpływ na Polskę.
• Jednolity wykaz opracowuje i utrzymuje dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.
• Wyciągi z wykazu infrastruktury krytycznej przekazywane są ministrom i kierownikom urzędów centralnych oraz właściwym wojewodom odpowiedzialnym za dany system.
• Ochrona infrastruktury krytycznej zapewniona jest poprzez gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczących zagrożeń infrastruktury krytycznej, a także opracowywanie i wdrażanie procedur na wypadek wystąpienia tych zagrożeń, w tym procedur związanych z jej odtwarzaniem.
• Odbywa się współpraca między administracją publiczną, a właścicielami oraz posiadaczami samoistnymi i zależnymi obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej w zakresie jej ochrony.
• Wymagany jest aktywny udział w procesie przygotowywania ww. dokumentów służb ratowniczych i porządku publicznego, a także Sił Zbrojnych RP, z uwagi na ich czynny udział w wykonywaniu zadań na wypadek sytuacji kryzysowej.